Deze doelstellingis gericht op de projectfase en daarmee op de uitvoering van de Regionale Energiestrategie in West-Overijssel.
De mate waarin en de manier waarop inwoners en ondernemers in een zoekgebied betrokken zijn bij de realisatie van een zon- of windproject is van cruciaal belang voor de mate van maatschappelijke acceptatie. Veel projecten komen in subregionaal verband tot stand of worden subregionaal afgestemd.
Voor de realisatie van windmolens en grootschalige zonneparken streven de gemeenten in de RES-regio West-Overijssel naar een gebiedsgerichte en grensontkennende aanpak.
A. Voorafgaand aan de start van participatietrajecten maken buurgemeenten afspraken over het betrekken van inwoners bij energieprojecten in de grensgebieden van hun gemeente.
B. Dit streven borgen we in het gemeentelijke duurzaamheidsbeleid. Het is aan elke gemeente afzonderlijk of aan de samenwerkende gemeenten in een sub-regionaal zoekgebied om te bepalen hoe die gebiedsgerichte en grensontkennende aanpak in die gemeente of in dat bovenlokale zoekgebied wordt ingericht.
Om de afgesproken doelen in de Regionale Energiestrategie van West-Overijssel tijdig te kunnen realiseren, is lokale maatschappelijke acceptatie van zon- en windprojecten van groot belang.
Daarbij is de manier waarop inwoners en ondernemers betrokken zijn bij de realisatie van die wind- en zonprojecten bepalend. Het gaat daarbij niet alleen om de direct omwonenden, maar om een bredere groep mensen wiens directe leefomgeving geraakt wordt door het project. Een gemeentelijke grens is niet zichtbaar, maar een windmolen of een zonneveld natuurlijk wel. Wanneer inwoners aan de ene kant van de grens niet mee kunnen praten en/of mee kunnen doen, terwijl ze wel een ingreep ervaren op hun directe leefomgeving, kan dat ook tot verminderde maatschappelijke acceptatie of weerstand leiden.
De praktijk leert dat participatietrajecten in de grensstreek van gemeenten beïnvloed worden door de manier waarop de buurgemeente met hun inwoners omgaat. Inwoners leven in een lokale gemeenschap, weten soms letterlijk niet waar de gemeentegrens precies loopt. Als een deel van de inwoners in zo’n gemeenschap in hetzelfde energieproject anders benaderd wordt dan het andere deel van de gemeenschap omdat buurgemeenten verschillende aanpakken kennen, dan leidt dit tot onbegrip en frustratie. Dit kan de maatschappelijke acceptatie in het hele gebied negatief beïnvloeden en daarmee gevolgen hebben voor de uitvoering van de energieprojecten. In een bovenlokaal zoekgebied zijn deze risico’s zo mogelijk nog groter, omdat dan de intergemeentelijke samenwerking (of een mogelijke samenwerking tussen energiecoöperaties) onder druk kan komen te staan.
Een gebiedsgerichte aanpak houdt in dat alle omwonenden in een zoekgebied of in een brede omtrek rondom een projectlocatie actief worden uitgenodigd om mee te praten en mee te doen.
Gezamenlijk maken de ontwikkelaar( s) en de inwoners/ondernemers in het gebied afspraken over locatie, inpassing, investeringen in het gebied en wijze van financiële participatie/lokaal eigendom. Door ruimte te bieden aan alles wat er speelt in dat gebied, kan er gezamenlijk gezocht worden naar de meest optimale verdeling van de lasten en de lusten in het gebied. Een grensontkennende aanpak houdt in dat inwoners op gebiedsniveau worden betrokken bij de realisatie van het project en niet alleen de inwoners binnen gemeentegrenzen, RES-grenzen of nationale grenzen. Dit vraagt afstemming en samenwerking met medeoverheden. Door grensontkennende mogelijkheden te bieden aan inwoners om mee te denken en te doen aan concrete projecten, leggen we een fundament voor financiële participatie aan weerszijden van een grens.
Zodra plannen overgaan naar concrete projectlocaties start de gebiedsgerichte en grensontkennende aanpak. Deze aanpak is goed te borgen in lokaal beleid: De passieve/kaderstellende gemeente stelt aan initiatiefnemers voor windmolens en grootschalige zonneparken de eis dat zij een gebiedsgerichte aanpak hanteren bij het realiseren van het wind- of zonproject en toetst of dit gebeurt.
De stimulerende gemeente (uitnodigingskader of maatschappelijke tender) neemt gebiedsgericht werken op in de aanbestedingsvoorwaarden voor het vergunnen van een wind- of zonproject en toetst hierop bij de selectie. De ontwikkelende gemeente richt zelf de gebiedsgerichte aanpak in en voert die ook zelf uit.
Voor het grensontkennend werken kunnen de volgende vuistregels gehanteerd worden:
Op het grondgebied van gemeente X is een initiatief om een zonnepark te ontwikkelen in de omgeving van dorp A. Dwars door dorp A loopt een gemeentegrens: aan de ene kant de inwoners van gemeente X (bevoegd gezag) en aan de andere kant van de weg wonen mensen in gemeente Y.
Gemeente X start een informatietraject voor inwoners over het zonneparkproject. Ze stelt een brief op en verspreidt die huis-aan-huis in dorp A. Nu ontstaat de situatie dat de inwoners van gemeente X aan de ene kant van de straat geïnformeerd worden over het zonneparkproject, terwijl de inwoners aan de andere kant van de straat diezelfde informatie niet ontvangen omdat zij in gemeente Y wonen. Voor de dorpsbewoners zelf is de gemeentegrens niet relevant: zij zijn een gemeenschap en leven met elkaar als buren in een dorp. Gemeente X realiseert zich dat de aanpak vanuit de eigen gemeentegrenzen alleen niet verstandig is en neemt contact op met gemeente Y om afspraken te maken over de communicatie en participatie in het vervolgtraject.
Het is aan volksvertegenwoordigers om voorafgaand aan een participatieproces kaders mee te geven en om achteraf te controleren of participatie naar behoren heeft plaatsgevonden.
Daarmee hebben volksvertegenwoordigers een duidelijke rol in de manier waarop participatie plaatsvindt. De omvang van de afspraken hangt af van de impact die het project heeft aan de andere kant van de gemeentegrens. Als er tien woningen zicht hebben op het project, is de rol van de raad beperkter dan wanneer het een hele wijk of buurtschap betreft. Aangezien inwoners gebiedsgericht en grensontkennend betrokken zullen worden bij de concrete planvorming van energieprojecten, is het belangrijk om voorafgaand aan het traject heldere afspraken te maken over de rol van volksvertegenwoordigers aan weerszijden van een gemeentelijke grens. Deze rol hangt samen met de omvang en de impact die het energieproject heeft. Het is in ieder geval van belang elkaar tijdig te informeren en waar nodig te raadplegen.
Deze website maakt gebruik van cookies. Lees meer over cookies in onze cookieverklaring.
Deze cookies verzamelen nooit persoonsgegevens en zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website.
Deze cookies verzamelen gegevens zodat we inzicht krijgen in het gebruik en deze website verder kunnen verbeteren.
Deze cookies zijn van aanbieders van externe content op deze website. Denk aan film, marketing- en/of tracking cookies.